Usturlab

İndirmek için Usturlab_Astrobilgi

Güneş Saati

İndirmek için Gunes_Saati_AstroBilgi

Gök Atlası

İndirmek için Gok_Atlasi_AstroBilgi

2019 NİSAN AYINDA GÖKYÜZÜ

Sevgili çocuklar..

23 Nisan 

ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMINIZ  KUTLU OLSUN…..

 

NİSAN AYINDA GÜNEŞ :

 

GÜNEŞ’imizin  bir yıl boyunca gökyüzünde izlediği çembere “TUTULUM” denilmektedir. Güneş, bu çember üzerinde  hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yolalır.  Güneş ve Ay Tutulmaları,  YER, AY ve GÜNEŞ tam bu çember üzerinde ve aynı hizada olduklarında gerçekleşir. Tutulum denmesinin nedeni de budur. Diğer gezegenler ve AY da bu çembere çok yakın dolanırlar. Hepsinin dolandığı, Tutulum çevresindeki band şeklindeki bu bölgeye  ZODYAK KUŞAĞI  adı verilir.

 Yerküremiz  GÜNEŞ  etrafındaki yörüngesini bir yılda tamamlar. Dönme ve dolanma hareketi yapan 

Yerküre üzerinde gözlem yapıyorsanız,  gezegenimizin kendi ekseni etrafında yaptığı DÖNME  ve  Güneş etrafında yaptığı 

DOLANMA hareketlerinin sonucu olarak çevrenizdeki gökcisimlerinin  hareketlerini farklı algılarsınız. Gözlediğiniz bu tür hareketlere  

görünür hareket” adını veririz. (Yerküre üzerindeki  gözlemci olarak GÜNEŞ’i gözlediğimizde onun görünür hareketi sırasında hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yerdeğiştirdiğini, bir yılda YER etrafında bir kez dolanıyormuş gibi  gözleriz.  Güneş’imizin gökyüzünde gözlenen bu  yer değiştirmesi,  yerkürenin hareketi sonucunda gözlenen bir göreli-görünen harekettir. Güneş’in gerçek hareketi değildir.)   Güneş, bu  görünür  hareketi sırasında da bir yıl  süresince  gökküresi üzerinde  Burç adı verilen 13 takımyıldızın sınırları içersinde yolalır.

GÜNEŞ’imiz  Nisan  ayının  ilk günlerinde BALIKLAR  takımyıldızı sınırları içersinde bulunacaktır. 19 Nisan   günü ise komşu KOÇ takımyıldızı sınırları içine geçecek ve  ay sonuna  kadar bu takımyıldız sınırları içinde görülecektir.

GÜNEŞ’in doğma ve batması bu ay içersinde, Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu  ve  Tam Batı noktaları yakınlarında her geçen gün  kuzeye doğru yer değiştirecektir.   Ayın ilk günü bu açıklık 5 derece iken son günü 19 dereceye ulaşacaktır.

Nisan   ayının ilk günlerinde yaklaşık 12 sa 38 dk olan gündüz süresi ay sonuna doğru yaklaşık 68 dakika artacak ve 13 sa 46 dk olacaktır.

( Burada unutulmaması gereken özellik ; Türkiye’mizin doğusu ile batısı arasındaki doğma-batma saatleri arasındaki fark yaklaşık 1 saat civarındadır, ancak  enlemler arasındaki küçük zaman farkları dikkate alınmadığında gündüz süresi ülkemizin heryerinde yaklaşık aynı uzunlukta olur.)

Güneş’in doğma zamanları her geçen gün daha erken olurken, her geçen gün daha geç batacaktır.   Güneş ışınlarını biraz daha erken göreceğiz,  akşam olurken  ise  batışını daha geç izleyeceğiz dolayısıyla gün süresi Nisan ayı içinde artacaktır.

Güneş,  Nisan  ayı süresince Ankara’da  saat yaklaşık 12:52  –  12:45  saatleri arasında  öğlen çemberinden geçecektir.  Diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak, doğma ve batma zamanlarında olduğu gibi, öğlen çemberinden geçiş zamanları  doğusundaki kentlerde daha erken, batısındaki kentlerde ise daha geç olacaktır. ( Örneğin   Ankara’nın Coğrafya Boylamı yaklaşık  32.8 derece doğu,  İzmir’in ise  27.1 derece doğu boylamı, buna göre aralarındaki boylam farkı  yaklaşık 5.6 derece olur.  Her bir derece Güneş’in hareketine uygun olarak 4 zaman dakikasına denk gelir. Buna göre 5.6 x 4 = 22.4 dakika eder.  Öyleyse Güneş, 1 Nisan  günü Ankara Öğlen çemberinden saat 12:52  te geçecek ise, İzmir öğlen çemberinden yaklaşık 22.4 dakika sonra  yani yaklaşık 13:15  de geçecek demektir. Ankara’dan daha doğudaki iller için hesap yapılırken boylam farkına denk zaman değeri bu kez  çıkartılır. Bu ayrıntıyı da unutmayalım…) 

GÜNEŞ,  Ankara ile aynı enlemli gözlem yerlerinde  Şubat  ayının   ilk günlerinde,  günortasında, Güney yönünde,   ufuktan en fazla 55 derece yüksekten geçecektir.  Ayın son günlerine doğru  ufuktan yüksekliği yaklaşık  65 dereceye ulaşacaktır. (Ankara’ya göre verilen bu değerler, güneye doğru kaç derece giderseniz o kadar artar.. Kuzeye giderseniz azalır.)  Her geçen gün GÜNEŞ ışınlarının  geliş eğim açısı artmasını sürdürecektir.  Isınma artacaktır.  Nasıl olsa  “kazma ve kürekleri Mart ayında yaktık  ! ”, artık, Bahar kendisini tam olarak gösterecektir.

Türkiye’mizin doğusundan VAN, ortasından ANKARA ve batısından da İZMİR  kentleri için NİSAN ayının ilk, orta  ve son günlerinde Güneş ile ilgili zamanlar, öğlen-meridyenden geçiş zamanı, yüksekliği ve uzaklığı aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Değerleri karşılaştırarak yukarıda metin olarak verilen bilgileri irdelemenizi öneririm.

 

 

AY 

 AY,  NİSAN   ayı süresince elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken yörüngesinin enberi ve enöte noktalarından geçiş tarihleri ile bu tarihlerdeki AY- YER uzaklıkları aşağıdaki gibidir.

Bazı aylarda, yörüngenin konumuna göre Enberi veya Enöte noktalarından iki kez geçebilir. Nisan ayı içinde de  böyle olacaktır.

01  NİSAN  :   AY,   Enöte  ( YER’e en  uzak )   konumunda  :   405 577 km

17  NİSAN :   AY,   Enberi ( YER’e en yakın )   konumunda  :   364 205 km

28  NİSAN  :   AY,   Enöte  ( YER’e en  uzak )   konumunda  :   404 582 km

 AY, Yer etrafındaki yörüngesinde dolanırken, gökyüzünde hergün yıldızlara göre açısal olarak yaklaşık 13 derece   doğuya doğru konumunu değiştirir. Bunun sonucu olarak aynı  gözlem yerinde hergün bir önceki güne göre yaklaşık  50 dakika daha geç doğar.

AY’ın   EVRELERİ :

Yine yörüngede dolanmanın sonucu olarak, Güneş – Yer – AY  açısı  sürekli değişir ve  farklı tarihlerde YER den AY’a bakıldığında AY’ın aydınlık olan yarısının YER’den farklı biçimlerde görünmesi  AY’ın EVRELERİni oluşturur.

Yeniay       :   05   Nisan                İlkdördün    :   12  Nisan

Dolunay    :   19  Nisan               Sondördün   :   27  Nisan

AY gün boyu gökyüzünde gözlenebilir  çoğu zaman.    Sadece Güneş’e açısal olarak yakın olduğu (Yeniay evresi )  günlerde görülemez. Elbette  bir gözlem yerinde görülebilmesi için  onun çevreninin üzerine çıkmış (doğmuş) olması gerekir. Gündüz atmosfer parlaklığı nedeniyle farkedilmesi hilal evrelerinde zor olabilir.

Yeniay evresinde : Güneş ile birlikte doğar ve batar,  gözlenemez.

İlkdördün evresinde :   Öğlen zamanı doğar,  Güneş battığında Güney yönünde en yüksek konumundadır. Güneş’e dönük olan sağ yarısı aydınlıktır. Gece yarısına kadar görünür.

Dolunay evresinde  :   Ay,  akşam  Güneş batarken  doğar,  bütün gece gökyüzünde görünür,  sabah Güneş doğarken  batar.  Yer’den görünen  yüzü tamamen aydınlıktır.

Sondördün evresinde :  Gece yarısı doğar,  sabah Güneş doğarken Güney yönümüzde en yüksek konuma ulaşır.  Güneş’e dönük olan sol yarısı aydınlıktır. Öğle olduğunda  batar.

GEZEGENLERİN   GÖZLENEBİLİRLİĞİ

 Bilgi Notu :

Tutulum düzleminin heriki tarafında  bulunan ZODYAK Kuşağı içinde dolanan Gezegenler ve AY; 

  • Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra Batı gökyüzünde görünürler.
  • Güneş’in Batı tarafında olanlar ise,  Güneş sabah doğmadan önce doğarlar, Güneş doğuncaya kadar gözlenebilirler.

Bu gökcisimleri  Güneş’e  açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli  fazla süre gözlenebilirler.  

Nisan ayının  ilk günlerinde haftanın yedi  gününe  adları verilmiş olan,   antik dönemlerde  gökyüzünün çıplak göz ile gözlenebilen   yedi  gezinen gökcismi olan  Güneş, Ay, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn   yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi aynı anda  gökyüzünde sıralanıyorlar. Elbette Güneş ufkumuzun üstünde olduğu için hepsini birden göremiyoruz. Güneş’in Batısında yer alanları Güneş doğmadan önce,  doğusunda yer alanları da Güneş battıktan sonra görebiliriz.

MERKÜR 

Haberci gezegen  MERKÜR,  KOVA  takımyıldızı sınırları içinden  14 Nisan  günü BALIKLAR,  22 Nisan günü  ise  BALİNA  takımyıldızına geçecektir.   Kısa süre BALİNA takımyıldızında kalacak olan gezegen 27 Nisan günü tekrar  BALIKLAR  takımyıldızı sınırları içine  geçecektir.  Nisan ayının ilk günlerinde  Güneşîn  Batı tarafında 22 derece uzaklıkta bulunacak,  11 Nisan günü Güneş’in batısında ve açısal olarak en uzak konumda(EBBU: en büyük batı uzanım = 27 derece )   olacaktır.   Aynı günlerde,  Batı’ya doğru olan geri hareketini tamamlayıp,  douya doğru olan hareketine başlayacaktır.    Ayın son günü ise Güneş’in  Batı tarafında  20 derece açısal uzaklıkta bulunacaktır.  Biraz daha Batı tarafta yer alacak olan  VENÜS kendisine ay boyunca eşlik edecektir.

Nisan ayı süresince Batı  ufkunuzda  günbatımında ufuktan  yüksekliği 10 derecenin altında olacağı için  ve gözlenmesi çok zor  olacaktır.   Çok uygun koşullarda dikkatli gözler görebilir.

VENÜS :  

Güzellik Tanrıçası  VENÜS, Nisan  ayının ilk günlerinde  KOVA  takımyıldızı sınırları içinde doğuya doğru hareketini sürdürecektir.  17 Nisan günü  BALIKLAR takımyıldızı sınırları içine geçecektir. Ayın ilk günü Güneş’in açısal olarak 32 derece batısında görülecek olan gezegen  ayın  son günü ise  26 derece  açısal uzaklıkta bulunacaktır.   Bunun anlamı, VENÜS  Mart  ayı içinde  sabah gökyüzümüzü süsleyecek ve ay boyunca  Güneş’ten  yaklaşık  1 saat önce doğacak ve gündoğumuna kadar Sabah Yıldızı”  tanımlamasına uygun bir şekilde güzel bir gözlem hedefi olacaktır. Her geçen gün gözlem süresi daha kısa olacaktır.  Ay boyunca  yaklaşık   -4  kadir parlaklığı ile  doğu gökyüzünde AY’dan sonra en parlak gökcismi olarak gözlenebilecektir.

MARS :  

Nisan  ayı  içinde    BOĞA takımyıldızı sınırları içinde bulunacaktır.  Ayın ilk günü Güneş’in doğusunda  yaklaşık 47derece açısal uzakta ve ünlü  Ülker-Pleiades  açık yıldız kümesine yakın bir  konumda olacaktır. “Kızıl Gezegen” in ay sonunda   Güneş’e olan açısal uzaklığı 39 derece ye kadar azalacaktır..   Ayın ilk günleri Güneş battığında Güney-Batı yönünde ufuktan 48 derece yükseklikte  bir konumda olacak,  Güneybatı-Batı gökyüzümüzü süsleyecek ve gece yarısından önce batacaktır. Hergeçen gün Batı ufkumuza daha yakın olacak ve daha erken batacaktır..   08 Nisan akşamı günbatımında  4 günlük hilal evresindeki  AY ile yakın görünümde olacak olan MARS’ın parlaklığı hergeçen gün azlarak +1.5  kadir civarında olacaktır.

JÜPİTER : Güneş ailesinin en büyük gezegeni olan JÜPİTER,  Nisan   ayı süresince de  Güneş’in  batısında ve YILANCI takımyıldızı sınırları içinde  bulunacaktır. Ayın ilk günü açısal olarak Güneş’e  yaklaşık 105 derece uzaklıkta iken,  Güneş’in doğuya doğru daha hızlı yer değiştirmesi nedeniyle  bu açısal uzaklık artacak ve ayın son günü  135 derece olacaktır.   Ayın ilk günlerinde  gece yarısından sonra   doğacak olan bu dev gaz gezegen  ilerleyen günlerde daha erken doğacak ve yaklaşık  -2.5  kadir parlaklığı ile  gece gökyüzümüzü süsleyecek, Güneş doğana kadar izlenebilecektir.  Dikaçıklığı nedeniyle de  ufka  olan yüksekliği Güney yönünde en fazla 28 derece olacaktır.   JÜPİTER,  23 Nisan  günü  Güneş doğmadan önce  AY ile yakın görünümde olacaktır (YG).

 

SATÜRN
Nisan     ayı   içinde  de   YAY takımyıldızındaki  konumu fazla değişmeyecek olan  ve  “Halkaların Efendisi de denilen bu güzel görünümlü dev gaz gezegen, ayın ilk günleri  Güneş’in 79 dereceBatı tarafında yer alacak,  ilerleyen günlerde Güneş’ten açısal olarak  uzaklaşmasını sürdürerek ayın son günlerinde bu açısal uzaklık 106  derece  olacaktır.   Güneş doğmadan  yaklaşık  3  saat kadar  önce, ilerleyen günlerde ise daha erken doğacaktır.  Ufkumuzdan yüksekliği JÜPİTER  gibi en fazla 27-28 derece olacaktır. Nisan ayı süresince parlaklığı da yaklaşık 0.6 kadir  olacaktır.  25, 26 Nisan geceleri,  sondördün evresine yaklaşan  AY ile yakın görünümde (YG)olacaktır.

Nisan ayı içindeJÜPİTER ve SATÜRN gezegenleri  ile    AKREP ve YAY takımyıldızları, Samanyolu gökadamızın merkezi doğrultusundaki çok sayıda derin uzay cismi  birarada bulunacaklar, 22-26 Nisan günleri  AY kendilerine eşlik edecek ve gözlemciler için güzel hedef olmayı sürdüreceklerdir.  Yukarıdaki bu güzel görünüm için biraz uykudan fedakarlık etmek gerekecek sadece.

Güneş batarken  Güney-Batı yönünde  Gökyüzünün bir başka güzel   bölgesine  baktığımızda da   MARS  ve   8-11 Nisan gibi bazı günler AY eşlik edecek.   Ülker Açık Yıldız Kümesi,  Kızıl Gezegen MARS,   çok parlak yıldızların oluşturduğu KOÇ,  BOĞA,  AVCI ve BÜYÜK KÖPEK  takımyıldızları bu bölgede yeralıyorlar.  Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi gökyüzünün  en parlak görünen yıldızı olan Akyıldız ( Sirius )  en doğuda,  hepsini izler gibi duruyor.  Haydi keyfini çıkarın bu güzel görünümlerin..

22 / 23  NİSAN  2019   

ÇALGI  Göktaşı Yağmuru  (LYRIDS)

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı  şerefine gökyüzünde bir şölen var sanki… 

Bilinen en eski Göktaşı yağmurudur. Çin kaynaklarında, MÖ 687 de gözlendiği kayıtları vardır.   5 Nisan 1861 tarihinde keşfedilen ve Güneş’in etrafındaki yörüngesini yaklaşık 415 yılda tamamlayan bir kuyrukluyıldız : THATCHER kuyrukluyıldızı (C/1861 G1 Thatcher).

1861 yılında Güneş’e en yakın olduğu konumda iken  A.E. Thatcher tarafından keşfedilmiştir. Bu geçişi sırasında yörüngesinde bıraktığı toz ve taş parçaları yer atmosferine girerek göktaşı yağmurunu oluştururlar.   Doğal olarak,  Güneş’e yakın geçişinden sonra yörüngede daha çok parçacık olur,  eğer bu göktaşı yağmurunda olduğu gibi yakın geçişten sonra  uzun yıllar geçmiş ise parçacıklar yayılacağı  ve azalacağı için göktaşı yağmuru sağanak değil de çisentiye dönüşür.  Yani, bir saat süresinde oluşan göktaşı izi sayısı azalır. Bu göktaşı yağmuru da sayıca çok fazla olmayacaktır. Bu kez, bir saat içersinde 20 civarında göktaşı izi ,  belki arada ateştopu da görebilirsiniz.

19 – 26 Nisan tarihleri arasında gözlenebilecek olan bu göktaşı yağmurunun en fazla sayıda gözleneceği tarihler 22 / 23 Nisan   geceleri.   AY bu  günlerde  DOLUNAY   evresinini 4 gün geçmiş  olduğu için  gözlemleri olumsuz etkileyecektir.   Gece yarısına doğru, Kuzey-Doğu ufkumuzdan doğacak olan  ÇALGI  (LYRAE) takımyıldızı bölgesinde görebileceğiz göktaşı izlerini. Çalgı takımyıldızının en parlak yıldızı olan VEGA yakınlarına bakmanız yeterlidir. AY  ışığının etkili olmasına karşın belki  parlak bir ateştopu  süsler gökyüzünüzü.   Öyleyse yapmamız gereken ; sayıca az olacağını düşünerek, ışık ve hava kirliliğinin olmadığı güvenli bir gözlem yeri belirlemek, uygun giysiler seçmek, uzanarak gökyüzünde  VEGA’ya doğru bakmak,  hepsi bu…

Kış mevsimi  bitti diye aldanmayalım. Havalar geceleri serin  olur. Ancak kentlerden uzaklaştığınızda atmosfer daha temiz  ve  pırıl pırıl gökyüzü sizi bekliyor olacaktır.

Gökyüzünüz açık olsun.. İyi gözlemler..

NİSAN  Ayı içinde  gün  gün gökolayları  :

 ÇYG  :  Açısal olarak Çok Yakın Görünümde ,      YG   :  Açısal olarak Yakın Görünümde

01  Nisan  :   AY,   Enöte  ( YER’e en  uzak )   konumunda  :   405 577 km

02  Nisan   :   AY  ve  VENÜS   YG

03  Nisan   :   AY  ve  MERKÜR   YG

05  Nisan   :   AY,   Yeniay  evresinde

09  Nisan   :   AY  ve  MARS   YG

09  Nisan   :    AY  ve  Aldebaran ( BOĞA tky nın en parlak yıldızı)  ÇYG

12  Nisan  :   AY , İlkdördün evresinde

15 Nisan  :    AY ve Regulus (ASLAN takımyıldızının  nın en parlak yıldızı )  YG

15 Nisan  :    MERKÜR  En Büyük Batı Uzanım  konumunda ( EBBU : 27 derece )

17  Nisan :   AY,   Enberi ( YER’e en yakın )   konumunda  :   364 205 km

23  Nisan  :  AY,  JÜPİTER  ve Antares (AKREP takımyıldızının en parlak yıldızı)   YG

22 / 23  Nisan   :  ÇALGI  Göktaşı Yağmuru  (LYRIDS)

23 NİSAN  :  ULUSAL  EGEMENLİK  VE  ÇOCUK   BAYRAMI

25-26  Nisan   :  AY ve  SATÜRN     YG

27 Nisan  :  AY , Sondördün  evresinde

28  Nisan :   AY,   Enöte  ( YER’e en  uzak )   konumunda  :   404 582 km

Gökyüzünüz açık olsun..