2019 MART AYINDA GÖKYÜZÜ

MART AYINDA GÜNEŞ :

Yerküremiz  GÜNEŞ  etrafındaki yörüngesini bir yılda tamamlar. Dönme ve dolanma hareketi yapan Yerküre üzerinde gözlem yapıyorsanız, çevrenizdeki gökcisimlerinin  hareketlerini farklı algılarsınız. Gözlediğiniz bu tür hareketlere  “görünür hareket” adını veririz.

( Yerküredeki gözlemci olarak GÜNEŞ’i gözlediğinizde onun hergün gökküresi üzerindeki yıldızların arasında yaklaşık 1 derece doğuya doğru yer değiştirdiğini, bir yılda gökküresi üzerinde bir çember çizdiğini,  YER etrafında bir kez dolandığını gözleriz.  Güneş’imizin gökyüzünde gözlenen bu  yer değiştirmesi,  yerkürenin hareketi sonucunda gözlenen bir göreli-görünür harekettir. Güneş’in gerçek hareketi değildir.)

Güneş, bu  görünür  hareketi sırasında da bir yıl  süresinde  BURÇ adı verilen 13 takımyıldızın sınırları içersinde yolalır.

GÜNEŞ’imiz de Mart ayının  ilk günlerinde KOVA takımyıldızı sınırları içersinde bulunacaktır. 12 Mart   günü ise komşu BALIKLAR takımyıldızı sınırları içine geçecek ve Mart ayı sonuna  kadar bu takımyıldız sınırları içersinde görülecektir.

GÜNEŞ’in doğma ve batması bu ay içersinde, Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu  ve  Tam Batı noktaları yakınlarında olacaktır.

Ayın ilk günlerinde, TUTULUM  üzerindeki görünür hareketi sırasında,   Gökküresinin Güney tarafından Gök Eşleğine doğru yaklaşacak ve 21 Mart günü (TSİ  00:58 de)  Gök Eşleği üzerinde olacaktır. Bu noktaya  İlkbahar Noktası – ILIM Noktası denir ve  İLKBAHAR ILIMI –  İLKBAHAR  EKİNOKSU  gerçekleşir.  Tam bu günde  Gece ve  Gündüz süreleri eşit ( 12 saat olur.  Sonraki günlerde ise Güneş, gökyüzünde Kuzey’e doğru yolalır.  Bu tarihten sonra gündüz süreleri 12 saatten daha uzun olacaktır, her geçen güz bu süre uzayacaktır.

(Süre hesaplamalarda Güneş’in merkezi kullanılır.  Güneş’in merkezi ufkun altına inmiş olsa bile  Güneş’in tamamen batması için kısa bir süre daha geçer. Sabah doğarken ise, Güneş merkezi ufkun üzerine çıkmadan kısa bir süre önce Güneşin üst kenarı  ışınlarını  bize göndermiş olur. Bunun sonucu olarak, ılım gününde  hesaplamalar sonucu gece-gündüz eşitliği yazılırken  aslında Gündüz süresi 12 saatten daha fazla sürer.  Ancak,  15-16-17  Mart günlerinde gündüz (=güneş ışığı gördüğümüz)  ve gece (= güneş ışığı görmediğimiz) süreler eşit  (= 12 saat) olur.. )

Güneş, Mart  ayının ilk günleri Ankara’da 07:22 de doğacak,  ayın ilk yarısında çok fazla değişmeyecek olan bu doğma zamanı son günü ise 06:34 olacaktır. Artık her geçen gün    Güneş ışınlarını biraz daha erken göreceğiz,  akşam olurken  ise  batışını daha geç izleyeceğiz..

Mart  ayının ilk günlerinde yaklaşık 11 sa 20 dk olan gündüz süresi ay sonuna doğru yaklaşık 75 dakika artacak ve 12 sa 35 dk olacaktır. ( Burada unutulmaması gereken özellik ; Türkiye’mizin doğusu ile batısı arasındaki doğma-batma saatleri arasındaki fark yaklaşık 1 saat civarındadır, ancak  enlemler arasındaki küçük zaman farkları dikkate alınmadığında gündüz süresi ülkemizin heryerinde aynı uzunlukta olur.)

Güneş, Mart ayı süresince Ankara’da  yaklaşık 13:00  –  12:52  saatleri arasında  öğlen çemberinden geçecektir.  Diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak, doğma ve batma zamanlarında olduğu gibi, öğlen çemberinden geçiş zamanları  Ankara’nın doğusundaki kentlerde daha erken, batısındaki kentlerde ise daha geç olacaktır. ( Örneğin   Ankara’nın Coğrafya Boylamı yaklaşık  32.8 derece doğu,  İzmir’in ise  27.1 derece doğu boylamı, buna göre aralarındaki boylam farkı  yaklaşık 5.6 derece olur.  Her bir derece Güneş’in hareketine uygun olarak 4 zaman dakikasına denk gelir. Buna göre 5.6 x 4 = 22.4 dakika eder.  Öyleyse Güneş, 1 Mart  günü Ankara Öğlen çemberinden saat 13:00  te geçecek ise, yaklaşık 22.4 dakika sonra  yani  yaklaşık 13:23  de İzmir öğlen çemberinden geçecek demektir. Ankara’dan daha doğudaki iller için hesap yapılırken boylam farkına denk zaman değeri bu kez  çıkartılır. Bu ayrıntıyı da unutmayalım…) 

GÜNEŞ,  Ankara ile aynı enlemli gözlem yerlerinde  Şubat  ayının   ilk günlerinde,  günortasında, Güney yönünde,   ufuktan en fazla 43 derece yüksekten geçecektir.  Ayın son günlerine doğru  ufuktan yüksekliği yaklaşık  54 dereceye ulaşacaktır. (Ankara’ya göre verilen bu değerler, güneye doğru kaç derece giderseniz o kadar artar.. Kuzeye giderseniz azalır.)  Her geçen gün GÜNEŞ ışınlarının  geliş eğim açısı artmasını sürdürecektir.  Isınma artacak, ancak geçmişten gelen bir deyişi de unutmayalım. “Mart kapıdan baktırır , kazma kürek yaktırır.

Türkiye’mizin doğusundan VAN, ortasından ANKARA ve batısından da İZMİR  kentleri için  MART  ayının ilk, orta ve son günlerinde Güneş ile ilgili doğma, batma zamanları, gündüz süresi , öğlen-meridyenden geçiş zamanı, yüksekliği ve YER’e  uzaklığı aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Değerleri karşılaştırarak yukarıda metin olarak verilen bilgileri  irdelemenizi öneririm.

 

AY 

 AY,  OCAK   ayı süresince elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken yörüngesinin enberi ve enöte noktalarından geçiş tarihleri ile bu tarihlerdeki AY- YER uzaklıkları aşağıdaki gibidir.

04  MART  :   AY,   Enöte  ( YER’e en  uzak )   konumunda  :   406 391 km

19  MART  :   AY,   Enberi YER’e en yakın )   konumunda  :   359 377 km

 AY, Yer etrafındaki yörüngesinde dolanırken, gökyüzünde hergün yıldızlara göre açısal olarak yaklaşık 13 derece   doğuya doğru konumunu değiştirir. Bunun sonucu olarak aynı  gözlem yerinde hergün bir önceki güne göre yaklaşık 45-50 dakika daha geç doğar.

AY’ın   EVRELERİ :

Yine yörüngede dolanmanın sonucu olarak, Güneş – Yer – AY  açısı  sürekli değişir ve  farklı tarihlerde YER den AY’a bakıldığında AY’ın aydınlık olan yarısının YER’den farklı biçimlerde görünmesi de AY’ın EVRELERİ’ni oluşturur.

Yeniay       :   06   Mart                İlkdördün    :   14  Mart 

Dolunay    :   21  Mart                Sondördün   :   28  Mart

AY gün boyu gökyüzünde gözlenebilir  çoğu zaman.    Sadece Güneş’e açısal olarak yakın olduğu (Yeniay evresi )  günlerde görülemez. Elbette  bir gözlem yerinde görülebilmesi için  onun çevreninin üzerine çıkmış (doğmuş) olması gerekir. Gündüz atmosfer parlaklığı nedeniyle farkedilmesi hilal evrelerinde zor olabilir.

Yeniay evresinde : Güneş ile birlikte doğar ve batar,  gözlenemez.

İlkdördün evresinde :   Öğlen zamanı doğar,  Güneş battığında Güney yönünde en yüksek konumundadır. Güneş’e dönük sağ yarısı aydınlıktır. Gece yarısına kadar görünür.

Dolunay evresinde  :   Akşam  Güneş batarken Ay doğar,  sabahGüneş doğarken Ay batar. Bütün gece gökyüzünde görülür.

Sondördün evresinde :  Gece yarısı doğar,  sabah Güneş doğarken Güney yönümüzde en yüksek konuma ulaşır.  Güneş’e dönük sol yarısı aydınlıktır. Öğle olduğunda  batar.

GEZEGENLERİN   GÖZLENEBİLİRLİĞİ

 Bilgi Notu :

Tutulum düzlemine yakın olan, ZODYAK Kuşağı içinde dolanan Gezegenler ve AY;  Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra Batı gökyüzünde görünürler. Güneş’in Batı tarafında olanlar ise,  Güneş sabah doğmadan önce doğarlar. Bu gökcisimleri  Güneş’e  açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli  fazla süre gözlenebilirler.  

 MERKÜR 

Haberci gezegen  MERKÜR,  BALIKLAR  takımyıldızı sınırları içinden  23 Mart günü KOVA takımyıldızına geçecektir.  Şubat ayının   son günlerinde Güneş’in doğusunda ve açısal olarak en uzak konumda iken (EBDU: en büyük doğu uzanım)  Batı’ya doğru  Geri Hareketine başlamıştı. Mart ayı süresince de bu hareketini sürdürecektir.   Ayın ilk günlerinde Batı ufkunda günbatımında ufuktan  10 derece yüksekte  zor da olsa gözlenebilecektir. 15/16 Mart  günü Güneş ile  Altkavuşum konumunda( Yer-Merkür-Güneş dizilişi )  olacak ve sonraki günlerde  Güneş’in batısına geçerek uzaklaşmaya başlayacaktır. Ayın son günlerinde  Güneş’ten açısal olarak 20 derece uzakta olmasına karşın, Güneş doğmadan kısa süre önce  ufuktan yüksekliği 10 derece civarında olacak ve çok uygun koşullarda  kısa süre gözlenebilecektir.

VENÜS :  

Güzellik Tanrıçası  VENÜS, Şubat ayının ilk günü girdiği OĞLAK  takımyıldızı sınırlarını 24/25 Mart günü geçerek ay sonuna kadar KOVA  takımyıldızı sınırları içinde doğuya doğru hareketini sürdürecektir. Ayın ilk günü Güneş’in açısal olarak 38 derece batısında görülecek olan gezegen  ayın  son günü ise  31 derece  açısal uzaklıkta bulunacaktır.   Bunun anlamı, VENÜS  Mart  ayı içinde  sabah gökyüzümüzü süsleyecek ve ay boyunca  Güneş’ten  yaklaşık  1- 1,5 saat önce doğacak ve gündoğumuna kadar Sabah Yıldızı  tanımlamasına uygun bir şekilde güzel bir gözlem hedefi olacaktır. Ay boyunca  yaklaşık   -4.1 kadir parlaklığı ile  doğu gökyüzünde AY’dan sonra en parlak gökcismi olarak gözlenebilecektir.

MARS :  

Mart  ayı  içinde uzun süre  KOÇ takımyıldızında bulunacak olan “Kızıl Gezegen”   23 Mart  günü   BOĞA takımyıldızı sınırları içine geçecektir.  Ayın ilk günü Güneş’in doğusunda  yaklaşık 58 derece açısal uzakta bulunacak ve  ay sonuna doğru ünlü  Ülker-Pleiades  açık yıldız kümesine yaklaşacak ve   Güneş’e olan açısal uzaklığı  48 derece ye kadar azalacaktır..   Ayın ilk günleri Güneş battığında Güney-Batı yönünde ufuktan 52 derece yükseklikte  bir konumda olacak,  Güneybatı gökyüzümüzü süsleyecek ve gece yarısından önce batacaktır. Hergeçen gün Batı ufkumuza daha yakın olacak ve daha erken batacaktır..   11 Mart akşamı hilal evresindeki  AY ile yakın görünümde olacak olan MARS’ın parlaklığı hergeçen gün azlarak +1.4  kadir civarında olacaktır.

JÜPİTER : 

Güneş ailesinin en büyük gezegeni olan JÜPİTER,  Mart   ayı süresince de  Güneş’in  batısında  ve YILANCI  takımyıldızı sınırları içinde  bulunacaktır. Ayın ilk günü açısal olarak Güneş’e  yaklaşık 75 derece uzaklıkta iken,  Güneş’in doğuya doğru daha hızlı yer değiştirmesi nedeniyle  bu açısal uzaklık artacak ve ayın son günü  102 derece olacaktır.   Ayın ilk günlerinde Güneş doğmadan yaklaşık  4.5 saat önce doğacak olan bu dev gaz gezegen  ilerleyen günlerde daha erken doğacak ve yaklaşık  -2 kadir parlaklığı ile  Güney gökyüzümüzü süsleyecek, Güneş doğana kadar izlenebilecektir.  JÜPİTER,  27 Mart günü  Güneş doğmadan önce  AY ile çok yakın görünümde olacaktır (ÇYG).

 SATÜRN
Mart    ayı   içinde  de   YAY takımyıldızındaki  konumu fazla değişmeyecek olan  ve  “Halkaların Efendisi” de denilen bu güzel görünümlü dev gaz gezegen, ayın ilk günleri  Güneş’in 49 derece  Batı tarafında yer alacak,  ilerleyen günlerde Güneş’ten açısal olarak  uzaklaşmasını sürdürerek ayın son günlerinde bu açısal uzaklık 77 derece  olacaktır.   Güneş doğmadan  yaklaşık  2  saat kadar  önce, ilerleyen günlerde ise daha erken doğacaktır.  Ufkumuzdan yüksekliği en fazla 27-28 derece olacak ve güneydoğu ufkunda gözlenebilecektir. Mart  ayı süresince parlaklığı da yaklaşık 0.6 kadir  olacaktır.  29 Mart sabaha karşı,  sondördün evresinde ki AY ile çok yakın görünümde (ÇYG) olacaktır.

Mart ayı içinde,  JÜPİTER, AY ve SATÜRN gezegenleri  ile    AKREP ve YAY takımyıldızları, Samanyolu gökadamızın merkezi doğrultusundaki çok sayıda derin uzay cismi  birarada bulunacaklar ve gözlemciler için güzel hedef olmayı sürdüreceklerdir.  Bu güzel görünüm için biraz uykudan fedakarlık etmek gerekecek sadece.

MART  Ayı içinde  gün gün gökolayları  :

 ÇYG  :  Açısal olarak Çok Yakın Görünümde ,      YG   :  Açısal olarak Yakın Görünümde

02 Mart   :   AY. VENÜS ve  SATÜRN   YG

04  Mart  :   AY,   Enöte  ( YER’e en  uzak )   konumunda  :   406 391 km

06 Mart   :   AY,   Yeniay  evresinde

11 Mart   :   AY ve MARS   YG

13 Mart  :    AY  ve  Aldebaran ( BOĞA tky nın en parlak yıldızı)  YG

14 Mart  :    AY , İlkdördün evresinde

15 Mart  :    MERKÜR  Güneş ile ALTKAVUŞUM konumunda ( Yer – Merkür- Güneş dizilimi)

19 Mart  :    AY ve Regulus (ASLAN tky nın en parlak yıldızı )  YG

19  Mart  :   AY,   Enberi ( YER’e en yakın )   konumunda  :   359 377 km

21 Mart  TSİ  00:58 :   İlkbahar Ilımı (http://astrobilgi.org2019-yili-ilkbahar-ilimi-vernal-equinox/)

21 Mart  :   AY , Dolunay evresinde

27 Mart  :   AY ve JÜPİTER   ÇYG

28 Mart  :  AY , Sondördün  evresinde

29 Mart  :  AY ve  SATÜRN     ÇYG

Gökyüzünüz açık olsun..

Bir cevap yazın

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.